Rechter keurt nutteloze bestrijding kraaien goed
Eind 2023 verleende de provincie Gelderland een ontheffing voor het vangen en doden van zwarte kraaien met vangkooien, vanwege de bescherming van weidevogels. Fauna4Life heeft hier samen met Animal Rights beroep tegen ingediend. Recent deed de rechtbank Gelderland uitspraak en kwam helaas tot de conclusie dat bestrijding van kraaien noodzakelijke zou zijn. Fauna4Life is het hier absoluut niet mee eens en wij zullen dat hierna uitleggen.
Aanleiding
Dat het slecht gaat met weidevogels wordt door ons niet betwist. De provincie meent echter ten onrechte dat de achteruitgang van deze vogels wordt veroorzaakt door predatie en dan met name door zwarte kraaien. De provincie baseert zich daarbij op informatie afkomstig van vrijwilligers die zich inzetten voor nestbescherming.
Deze vrijwilligers controleren de nesten en plaatsen daar stokjes bij om ervoor te zorgen dat er omheen wordt gemaaid. Zij kunnen achteraf niet bepalen waardoor een legsel verloren is gegaan. Welke predator verantwoordelijk is voor het verdwijnen van eieren is alleen zeker vast te stellen bij directe waarneming of met camera’s. Een leeg nest zegt dus niets. In een rapport van SOVON (organisatie voor onderzoek naar vogels) over predatie en weidevogels wordt aangegeven hoe dat in de praktijk gaat:
“Als belangrijke boosdoeners worden kraaien, vossen en meeuwen genoemd. Zij worden dan verantwoordelijk gesteld voor de aantalsafname in de door deze vrijwilligers beschermde gebieden. Meestal is het echter onduidelijk welke predator het nest heeft leeggeroofd en het onderscheid tussen uitgekomen en gepredeerd is evenmin altijd duidelijk.”
Toch neemt de rechter de aanname van de provincie dat vogelpredatie de meest voorkomende vorm van predatie is, klakkeloos over. Ook gaat de rechter mee in de redenering dat met vogelpredatie meeuwen en kraaien worden bedoeld en dat meeuwen in Gelderland niet veel zouden voorkomen, waardoor dus automatisch kraaien als dader overblijven. Onbegrijpelijk, aangezien er volgens SOVON meer dan 15 verschillende predatoren actief kunnen zijn. Dat betekent ook dat als er geen zwarte kraaien zouden zijn, er tal van andere diersoorten eieren en kuikens kunnen eten.
Werkelijke oorzaak achteruitgang weidevogels
Wij hebben erop gewezen dat de achteruitgang van weidevogels wordt veroorzaakt door intensief landgebruik, waardoor de broedgebieden voor met name de kuikens van weidevogels onvoldoende voedsel en dekking bieden. De weilanden zijn over het algemeen grote aaneengesloten zwaar bemeste vlaktes van Engels raaigras waar vrijwel geen insecten en bodemdieren meer voorkomen. De grondwaterstand is veel te laag, er wordt vroeg en massaal gemaaid en in landbouwgebieden wordt veel gif gespoten. Kortom, de kuikens die geboren worden, zijn vaak verzwakt en als ze niet worden opgegeten, sterven ze vroegtijdig door voedselgebrek.
Het doden van kraaien zal dan ook, gelet op de werkelijke oorzaak van de achteruitgang, zeker niet leiden tot een toename van de weidevogels. Bovendien betekent het doden van kraaien niet dat er vervolgens minder zullen zijn. Opengevallen plaatsen worden snel opgevuld door nieuwe exemplaren. Dat blijkt ook uit de praktijk. Al sinds 2019 worden in Gelderland kraaien gevangen. Uit de evaluatie blijkt dat dit geen enkel positief effect heeft gehad op het broedsucces.
In de uitspraak staat: “De rechtbank stelt vast dat uit de Evaluatie blijkt dat het effect van de preventieve en schadebeperkende maatregelen in de afgelopen faunabeerplanperiode en in de periode van 6 juni 2019 tot en met 1 februari 2023 waarvoor eerder een ontheffing gold, in de provincie Gelderland beperkt is geweest.” Met andere woorden, het doden van de kraaien was helemaal niet effectief. Het is dan ook onbegrijpelijk dat de rechter tot de volgende conclusie komt: “Naar het oordeel van de rechtbank heeft het college voldoende aannemelijk gemaakt dat de ontheffing bijdraagt aan het belang van de bescherming van akker- en weidevogels.”
Pauline de Jong: “Zolang de omstandigheden voor de weidevogels niet drastisch worden verbeterd, zal het aantal weidevogels achteruit blijven gaan. Het bestrijden van welke predator dan ook draagt op geen enkele manier bij aan het verbeteren van het broedsucces.”
10 juni 2025