Wie kent hem niet? De populairste boswachter van Noord-Brabant en van social media. Met zijn 3000 volgers op Facebook  en ruim 12.000 op Twitter kunnen we dat gerust stellen. Een sympathieke en boeiende man en groot natuurliefhebber. Hij is een bevlogen boswachter die 26 jaar in dienst was bij Natuurmonumenten en nu vrijwillig boswachter bij die organisatie. Nog altijd kan de natuur hem verrassen.
In oktober 2016 ging Frans Kapteijns met pensioen. Hij maakte gebruik van een regeling om vervroegd uit te treden. Hij  deed dit ook, en misschien wel met name, voor zijn jongere collega’s. “Zo krijgt de jeugd meer ruimte”, aldus Frans. Hij heeft deze stap bewust gezet. Betekent dit dat Frans Kapteijns is gestopt? Zeer beslist niet! Frans is simpelweg verder gegaan als vrijwillige boswachter. Ondanks zijn gewijzigde takenpakket is hij nog bijna elke dag als boswachter in de natuur te vinden. Frans geeft excursies en rondleidingen voor Natuurmonumenten en hij is al jaren voorzitter van het Biodiversiteitsteam Oisterwijk, dat tot doel heeft de biodiversiteit te verhogen en dat daarover advies geeft, gevraagd maar ook ongevraagd. Men let bijvoorbeeld scherp op de omgevingsvergunningen. Frans is daarnaast een groot muziekliefhebber.

Kampina
Het meest geliefde gebied van Frans is de Kampina. Een natuurgebied met bos, heide en beekdalen in de provincie Noord-Brabant, gelegen tussen Boxtel en Oisterwijk en onderdeel van ‘Het Groene Woud’. Het is daar waar de uitkijktoren ‘Tour de Frans’ zal komen. Als afscheidscadeau voor zijn pensionering werd een crowdfundingactie opgestart om de oude uitkijktoren op het Banisveld, bij Lennisheuvel te vervangen door een nieuw exemplaar. Veel mensen hebben er van harte aan bijgedragen. Voor wie vogels wil kijken is de Kampina een heel geschikt gebied. De ijsvogel, de blauwe flits, heeft zijn bijzondere belangstelling. Het is een van de meest kleurrijke vogels van Nederland. Deze vogel kan zowel onder water als boven water kijken. Het is een symbool van laaglandbeken.

Social Media
Frans vindt het belangrijk mensen meer met de natuur vertrouwd te maken. Daar zet hij zich graag voor in en hij verspreidt via social media allerlei weetjes en nieuwtjes. Maar ook door te gidsen, door lezingen te geven en artikelen te schrijven voor ‘BN de Stem’ en ‘Brabant Vertelt’. Daarnaast geeft hij met plezier interviews om zijn kennis te kunnen delen.
Op social media neemt hij geen blad voor de mond als het om zijn oprechte verontwaardiging gaat. In het voorjaar richtte hij zich op Twitter bijvoorbeeld rechtstreeks tot minister Carola Schouten over de Roundup kwestie en reageerde hij zeer verheugd toen een motie werd aangenomen om dit zware gif te verbieden.

Natuurbeheer zónder hobbyjacht
Frans is altijd al tegen de hobbyjacht geweest. Hij heeft niets met wapens en vindt dat die niet thuishoren in de natuur. Natuurmonumenten zet beheermaatregelen in als andere preventieve maatregelen niet werken, volgens het principe: ‘geen jacht, tenzij’. Er zijn collega’s die er minder moeite mee hebben en anderen die er meer moeite mee hebben. Het is niet verplicht voor boswachters om het geweer te hanteren en Frans heeft het dan ook nooit gedaan. Het is soms moeilijk voor een natuurorganisatie als Natuurmonumenten om dit principe te hanteren, omdat goed nabuurschap altijd een rol speelt. Dat betekent dat buren verwachten dat er maatregelen worden genomen om schade te voorkomen. Soms worden natuurgebieden gekocht waar de jacht is verpacht. Het jachtpachtcontract kan alleen worden opgezegd als de pachter  daaraan meewerkt. Zo niet, dan zal de jacht moeten worden geaccepteerd tot de afloop van het pachtcontract.
Frans zou graag zien dat jagers niet meer zelfstandig bepalen waar en wanneer ze gaan jagen, maar dat ze als uitvoerder worden aangestuurd en gecontroleerd door natuurbeschermingsorganisaties. Door mensen met verstand van natuur, die dan aangeven of en zo ja, waar en wanneer  er  geschoten wordt en die controleren of dit volgens de wettelijke regels en goed uitgevoerd wordt. Ook het tellen van dieren door jagers ten behoeve van het afschot ziet Frans graag verdwijnen evenals het jachtseizoen. In het veld en via de sociale media ligt Frans regelmatig met hobbyjagers in de clinch en hij laat zijn stem dan zeker horen.

Wilde zwijnen
Op dit moment wordt de nuloptie voor wilde zwijnen in Brabant gehanteerd. Dat wil zeggen dat wilde zwijnen in feite niet gewenst zijn en overal geschoten mogen worden. Frans wil graag dat dit beleid wordt losgelaten. Zwijnen komen de grens over vooral vanuit Duitsland en soms worden ze bewust illegaal uitgezet. De nuloptie is simpelweg onhaalbaar.
Hij kijkt al jaren uit naar de komst van de wolf. Dat gaat zeker gebeuren, zegt hij, maar een van de dingen die je van de natuur leert is: geduld. Alles gebeurt op z’n tijd.

Drukjacht
Brabant wil in het zuidoosten van de provincie experimenteren met een-op-een-drukjacht *) op wilde zwijnen. De provincie was in eerste instantie tegen deze vorm van jagen, maar heeft op verzoek van onder andere landbouworganisatie ZLO  ingestemd omdat de huidige jachtmethoden niet effectief genoeg zijn. We willen graag weten wat de mening van Frans is over dit onderwerp.
Frans begrijpt het probleem, maar vindt dat eerst het nuloptie beleid moet worden losgelaten. Vervolgens kan worden gekeken wat de toelaatbare schade van wilde zwijnen is bij boeren, particulieren en de natuur. Als er sprake is van overmatige schade, moeten er betere preventieve maatregelen worden getroffen. Als daarna blijkt dat de schade toch nog onaanvaardbaar groot is, zal  moeten worden gekeken welke meer ingrijpende maatregelen er dan alsnog nodig zijn. Frans betwijfelt of dat dan een vorm van drijfjacht moet zijn.

‘Het Groene Woud’. Wat vindt Frans van de daar uitgezette edelherten?
Hij vindt het een positieve ontwikkeling. Edelherten komen niet zo gemakkelijk spontaan de grens over en hij vindt dat ze ook in Brabant thuishoren. Hij legt uit waarom er is gekozen voor de Franse fokboerderij als bron van de edelherten. Er is gekeken naar de bloedlijn en de sterke genen. Bij het realiseren van de natuurbruggen met de bedoeling dat de dieren daardoor kunnen gaan uitwisselen met herten in andere gebieden is dit heel belangrijk.
Het Nationaal Natuurnetwerk (voorheen EHS, is een samenhangend netwerk van bestaande en toekomstige natuurgebieden in Nederland) zou versneld aangelegd moeten worden. Het ‘van Gogh Nationaal Park’ geeft meer kansen op allerlei gebied. Dit park is recent opgericht en beslaat zo’n 50.000 ha. In dit park zijn de gebieden en gemeenten van de Langstraat, Het Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen en Het Groene Woud opgenomen. Door al deze gebieden samen te brengen, ontstaat meer armslag.  Op die manier zijn er meer financiële middelen die over de verschillende gebieden kunnen worden verspreid. Voorheen was een Nationaal Park een strak omgrenst natuurgebied en daarbuiten hadden de beheerders van een dergelijk park geen enkele zeggenschap. In dit nieuwe Nationale Park zijn er meer beheerders betrokken en kunnen meerdere zaken naast natuur, zoals cultuur, kunst, regionale producten, wonen en leven ondersteund worden. De hoop is dat ooit de edelherten en andere grote grazers kunnen uitwisselen met de Veluwe”.

Terrordieren
In de media duikt regelmatig het woord ‘terror’ op voor dieren die overlast geven. Net als vele andere mensen vindt Frans deze term vreselijk. Hij zal niet aarzelen om een redactie te bellen met zijn kritiek op deze benaming en heeft dat ook al gedaan. Bovendien vindt hij de term onzinnig. Voorbeeld: “Terrorbuizerd”.  Als deze vogels broeden zijn ze niet agressief maar verdedigen hun nest. Het is belangrijk om goede voorlichting te geven aan het publiek. Het is bijvoorbeeld bekend dat juist bij veel kleur en snelle beweging van fietser en/of wandelaar de roofvogel aanvalt, wanneer de wandelaar of fietser zich in de omgeving van het nest begeeft. De mens zal rekening moeten houden met het broedseizoen en de dieren in een gebied.

Wat zou Frans de mensen nog willen meegeven?
Hij zou heel graag willen dat mensen de natuur meer gaan omarmen. Men zou ook de kinderen moeten leren meer met natuur om te gaan en te beleven. Verder zou het mooi zijn als ze de natuur meer gaan begrijpen, dat ze vragen durven en willen stellen over de natuur en z’n processen. Hij zou ook willen dat mensen hun tuin natuurvriendelijker gaan inrichten met minder stenen en meer hagen. Nederland moet ‘behaagt’ worden. Weg met allerlei houten schuttingen, groot en klein. Frans hoopt vooral dat ze willen en durven geloven in de natuur. Dan komen mensen en natuur veel dichter tot elkaar.

*) Drukjacht is een vorm van drijfjacht, een bij wet verboden jachtmethode waarbij dieren richting jagers worden opgedreven. Volgens zwijnendeskundige Geert Groot Bruinderink is het enige verschil met de drijfjacht dat de dieren minder hard worden opgedreven; hij noemt het een ‘schimmig onderscheid’. Het is al moeilijk om een stilstaand zwijn direct dodelijk te treffen. Wanneer deze dieren in beweging zijn, wordt het alleen maar moeilijker en is de kans dat het dier gewond raakt en vervolgens uit het zicht verdwijnt nog groter. Buiten het bereik van jagers gaan aangeschoten zwijnen een lange lijdensweg tegemoet. (Bron)

23 augustus 2018