Naar aanleiding van de schorsing van het afschot van edelherten in de Oostvaardersplassen hebben de schrijvers van een, in opdracht van de provincie opgesteld, rapport zich over deze zaak uitgelaten. Zij geven een valse voorstelling van zaken. Zij beweren dat als gevolg van de aanwezigheid van de edelherten grote aantallen vogels uit dit gebied zijn verdwenen. Hierna geven Fauna4Life en Dierbaar Flevoland aan hoe het echt in elkaar zit. Bovendien geven wij aan wat de werkelijke reden van de provincie Flevoland is om te streven naar een decimering van het aantal edelherten in dit gebied.

Voorlopig geen afschot
Dierbaar Flevoland en Fauna4Life zijn erg verheugd over de uitspraak van de rechtbank waardoor het afschot van edelherten voorlopig niet voortgezet mag worden. Eerst zal er een beslissing genomen moeten worden over de bezwaren die beide stichtingen hebben tegen het afschot. Concreet betekent dit dat er in ieder geval tot 1 september dit jaar geen afschot mag plaatsvinden.

Onze voornaamste bezwaren
Dierbaar Flevoland en Fauna4Life hebben bezwaar tegen het afschieten van gezonde edelherten in een gebied dat is aangewezen als beschermd natuurgebied, waar menselijk ingrijpen nu juist zoveel mogelijk vermeden moet worden zodat dieren de kans krijgen te leven in onverstoorde sociale structuren. Wel mogen zwakke en gebrekkige dieren die niet kunnen overleven worden gedood zodra er sprake is van lijden.
Door het aantal dieren te reduceren tot een zeer lage doelstand, zoals het provinciebestuur wil, zal het gebied niet voldoende begraasd worden en gaan verruigen. Daarmee worden de natuurlijke kenmerken van het gebied aangetast. Hierdoor komt de instandhouding in gevaar van de 31 vogelsoorten waarvoor de Oostvaardersplassen als wettelijk beschermd Natura 2000-gebied speciaal is aangewezen. Hiertoe behoren onder andere lepelaar, brandgans, grutto, kemphaan, snor, grote zilverreiger, porseleinhoen, pijlstaart en blauwborst.

Landschap is gevolg van bewust keuze
In tegenstelling tot wat wordt beweerd, is er geen vogelsoort verdwenen uit de Oostvaardersplassen als gevolg van het aantal edelherten of andere grote grazers. Het gebied bestaat uit een rietmoeras, het grootste aaneengesloten rietmoeras van West-Europa, een grazig deel bestaande uit grasland en een randgebied met ruigte, bos en struweel. Het grasland is ontstaan en wordt in stand gehouden door het grazen van de grote hoefdieren. In dit deel zijn bomen en struiken in een lange reeks van jaren geleidelijk verdwenen. Het korte gras trekt de ganzen aan die hier foerageren en die vervolgens in de ruiperiode het riet in trekken. De tienduizenden ruiende grauwe ganzen zorgen door het eten van het riet voor een mozaïek van open water en begroeiing en scheppen zo de gunstige leefomstandigheden voor de beschermde vogels in het rietmoeras. Dat er in het grasland minder vogels van bos en struweel voorkomen is logisch en een gevolg van de afwegingen die in het verleden zijn gemaakt.

Vogels niet verdwenen als gevolg van begrazing
Als het de bedoeling is een gebied vooral geschikt te houden voor de vogels waarvoor het gebied speciaal is aangewezen, dan kan dit soms ten koste gaan van andere vogels waarvoor het gebied niet is aangewezen. Overigens zijn deze vogels helemaal niet verdwenen. Zij verblijven in het bos, het struweel en de ruigtes van de randgebieden en in het rietmoeras.
Als er al vogels verdwenen zijn dan heeft dat vooral te maken met ontwikkelingen buiten de Oostvaardersplassen die zich in heel Nederland voltrekken. Het overal verdwijnen van graslandsoorten als veldleeuwerik en grutto is het gevolg van de intensieve landbouw en de  ontwatering van agrarisch gebied ten behoeve van deze sector. De gele kwikstaart is overal in Nederland uit het grasland verdwenen.
Het goeddeels verdwijnen van de zomertortel uit de Oostvaardersplassen en uit heel Nederland heeft te maken met het afschieten van deze vogels op de trekroute en de slechte condities in de overwinteringsgebieden in Afrika. Zo heeft iedere vogel zijn eigen verhaal. Het gaat niet aan om de edelherten daarvan de schuld te geven.

Verborgen agenda van provincie
Het gaat de provincie ook helemaal niet om het verdwijnen van vogelsoorten uit de Oostvaardersplassen. Het gaat om iets heel anders. Men wil van de Oostvaardersplassen een ‘voor het toerisme aantrekkelijk polderlandschap’ maken en het hele gebied zoveel mogelijk openstellen voor het publiek. Dit zal ten koste gaan van de rust die het gebied nodig heeft. Overigens wijzen wij erop dat de randgebieden al voor recreatie zijn ingericht.

Bovendien zitten de Oostvaardersplassen, met alle aanwezige vogels en dan met name de ganzen, de ontwikkeling van luchthaven Lelystad in de weg. Immers vogels in de aanvlieg- en vertrekroutes van het luchtverkeer zijn geen goede combinatie. Zie hier de werkelijke reden dat de provincie de tijd 25 jaar terug wil zetten en de edelherten en de andere grazers die dit in de weg staan letterlijk uit het veld wil ruimen.
Naar de mening van Fauna4Life en Dierbaar Flevoland heeft de rechter de juiste uitspraak gedaan.

foto: Arno Jan Boere

4 februari 2020