In gesprek met Jeroen Siebelink

‘We staan aan de goede kant van de geschiedenis’

Goed zijn voor dieren, dat is waar het om gaat, voor schrijver en onderzoeksjournalist Jeroen Siebelink. Hij verbaast zich over onze omgang met dieren in de dierindustrie en met in het wild levende dieren. Zijn roman Pels is gebaseerd op waargebeurde avonturen van nertsenbevrijders. Fauna4Life sprak met hem over dierenactivisme in de stal én in het veld.

Interview: Nettie Dekker

‘Ik wilde eerst een onderzoeksboek schrijven over de dierindustrie’, zegt Jeroen. ‘En ik wist al snel dat het over de oude wereld van de nertsenfokkerij moest gaan, de eerste grootschalige dierenexploitatie die in Nederland verboden werd. Dat verhaal begint voor mij bij het radicale dieractivisme van de jaren tachtig en negentig. Het is uiteindelijk een roman geworden, gebaseerd op feiten. Het werd ook een reis door mijn eigen jeugd. Ik ben opgegroeid op de Veluwe. Als jongetje stond ik wel eens door de hekken van een nertsenfarm in de bossen te turen. Later bleken meisjes uit mijn klas daar echt nertsen te hebben bevrijd. Ik dacht: waarom was ik daar niet bij?’

Trauma’s voor het leven, een strafblad en een boete.

Dierenbevrijders

‘Vossen en chinchilla’s uit kooitjes. Honden uit proefdiercentra. Nertsenbevrijders waren ondergrondse strijders. Ze offerden hun studie op, riskeerden lange gevangenisstraffen. Omdat ze niet terugschrokken voor het illegale, deden hun verhalen me denken aan de onverschrokkenheid van verzetsstrijders in de oorlog. De hang naar avontuur ook, door de bossen sluipen, kooien openzetten. Het riep wraak en tegenverzet op, maar het opende ook steeds meer ogen, want al in 1995 was er een Kamermeerderheid voor een verbod op de bonthouderij. Nu zijn acties massaler. En emotioneler. Neem de bezetting van de varkensstal door Meat the Victims in Boxtel in 2019. Jongeren filmden het trieste lot van varkens, tranen liepen over hun wangen. Het pakte niet zo goed uit. Buiten wachtten agressieve boeren. De media waren op hun hand, de samenleving keerde zich tegen die jongens en meisjes. Trauma’s voor het leven, een strafblad en een boete. Ik wil dierenbevrijders geen helden noemen, maar als heldendom bestaat uit jezelf opofferen voor een weerloze andere, komt dit toch in de buurt. Er is ook van geleerd. Acties zijn sindsdien doordachter, ludieker, effectiever.’

Een dier haar leven teruggeven, wie wil dat nou niet?

Kippen vangen

‘Zie ik mezelf als een radicale dierenactivist? In gedachten zeker, ha ha. Ik heb in een kippenstal achterblijvertjes gevangen. Ze lopen nu vrij rond in paradijselijke achtertuintjes. Het was de mooiste dag van mijn leven, echt, mijn hart sprong open. Een dier haar leven teruggeven, wie wil dat nou niet? Ik doe wat ik kan. Ik redde het hondje van mijn buurvrouw uit het IJ, ik zet insecten buiten en help verdwaalde slakken en regenwormen het pad over. Ik rem voor egels. Een doodgereden dier op de weg? Dan kijk ik net zolang in mijn achteruitkijkspiegel totdat ik het niet meer kan zien. Al die auto’s die langs razen. De onuitstaanbare onverschilligheid van mensen. Zelf verbond ik mijn gevoelens voor dieren ook rijkelijk laat aan daadwerkelijk handelen. Dat begon toen ik mijn vrouw leerde kennen; zij was vegetariër. Ik was net 30. Maar toen ging het snel. De zuivelindustrie is dus nog erger, gemener dan de vleesindustrie! Zuivel, vis en eieren eruit dus, geen twijfel, dat doe je gewoon voor een dier. 100% lukt me nog niet, ik heb astma en gebruik medicijnen die op proefdieren zijn getest, vrees ik. Maar ook onze hond heeft vanaf begin af aan vegan gegeten. Al zal hij het niet laten om een worstje van de barbecue van de buren te stelen, als hij daar de kans voor krijgt.’

De jacht verstoren zou eigenlijk een commercieel dagtripje moeten zijn.

Hunt saboteurs

‘Nederlandse dierenbevrijders lieten zich destijds vooral inspireren door het Engelse Animal Liberation Front [ALF]’, legt Jeroen uit. ‘Radicale Engelse activisten, zoals Barry Horne, die katten, beagles, konijnen en cavia’s bevrijdde uit vivisectielaboratoria. Horne stierf later in de gevangenis na een langdurige hongerstaking. Ik zie hun acties als de brute oervorm van het dierenactivisme in Europa. De Hunt Saboteurs Association [HSA] is al vanaf begin jaren zestig actief, vooral met het verstoren van vossenjachten. Hele veldslagen waren dat. In Nederland zien we deze heftigheid minder. Al is de beleving vergelijkbaar.

Ik deed een keer mee aan de verstoring van een hazenjacht in Laren (Gld), een huntsab van Animal Rights. Normaal nemen jagers de benen, maar deze groep zocht ons op. Ze probeerden ons te intimideren, kwamen heel dichtbij, ze schreeuwden en ze filmden ons. Daarna belden ze een meute jonge boeren. Met een cordon trekkers wachtten ze ons op bij onze auto’s en fietsen. Leiders met haat in de ogen, passief-agressief, volgers die er aandoenlijk bij stonden. Ze achtervolgden ons, reden ons klem, later nog eens. Tot op de snelweg bleven ze naast ons rijden. Boodschap: “Jullie komen hier nooit, nooit meer terug.” Nou, we zullen zien. Ik ben geen bangerd, maar op zinloze confrontaties zit ik niet te wachten. Toch sta ik altijd open voor dit soort dingen. De jacht verstoren zou eigenlijk een commercieel dagtripje moeten zijn. Leuker en zinvoller dan een safari op de Beekse Bergen. Spanning en sensatie en je doet nog iets goeds ook! We komen er niet met alleen sympathie of compassie voor dieren. Ik zie het als mijn morele plicht om zoveel mogelijk te doen. Ik doe het vooral met mijn pen. Boeken, opiniestukken, onderzoeksverhalen. Dierenmisbruikers moeten worden gestopt. Jagers helemaal.’

Jagers zijn zielig. Jongetjes die gepest zijn en zelf de pestkop werden.

Prutsers

‘We hebben geleerd van de strijd tegen de bontindustrie dat het kan. Maar het is een proces van de lange adem. Een probleem is dat media belangstelling noch kennis hebben. Het frame dat jagen iets romantisch is, moet er eerst aan. Jagers zijn zielig. Jongetjes die gepest zijn en zelf de pestkop werden. Macht uitoefenen over zwakkeren en terroriseren.

Ik sprak met ex-jagers. Ze stopten mede omdat ze om hen heen zoveel prutsers zagen, die dieren bijvoeren en gruwelijk dierenleed veroorzaken door dieren half aan te schieten. Deze spijtoptanten moeten aan het woord komen. Zij kunnen het beeld van de “nuttige wildbeheerder” laten kantelen, Wat wij zelf kunnen doen? Jagen gaat terug tot de prehistorie, dus we staan op achterstand. We moeten het van de feiten hebben. En van creativiteit. Ik geloof ook in gezamenlijkheid, diverse soorten van protest naast elkaar. Rechtszaken van Fauna4Life en Animal Rights, petities, sociale media, opiniestukken, ludieke acties bij Het Loo. En ook PvdD-Kamerlid Frank Wassenberg, die blijft hameren op afschaffing van de jachtsubsidies voor de koning. Een mix: jong en oud, legaal en illegaal, wetgeving en verzet op straat.’

Jagers hebben de steun van provincies en jagende rechters, en wij hebben de wetenschap.

Wetenschappelijk beraad

‘Het zou goed zijn om een breed wetenschappelijk beraad op te zetten. Met experts die voor eens en altijd klaarheid scheppen over alle onzin die jagers verspreiden. Wat zijn de feiten? Wat zeggen de cijfers? Tegelijkertijd denk ik dat je het niet te veel moet coördineren. We moeten vertrouwen op het initiatief van het individu. Net als bij de nertsen zal er een voorhoede zijn die bereid is om illegaal te handelen, of om in elk geval de confrontatie op te zoeken. Jagers hebben de steun van provincies en jagende rechters, en wij hebben de wetenschap. Maar wij hebben nog iets anders. De liefde voor het dier. Liefde voor alles wat rondhuppelt en -trippelt en -scharrelt en het leven mooi en ontroerend maakt. Dat is zoveel sterker dan de kracht die je uit je vriendjes op posities put. Uit je hoedje met je veertje en je geweertje en je pick-up met lichtbak. Het is een kwestie van tijd dat de hobbyjacht verboden wordt. Net als de bontindustrie. Wij staan aan de goede kant van de geschiedenis.’