Utrechtse zwanen in gevaar
De provincie Utrecht heeft toestemming gegeven om knobbelzwanen in bijna de hele provincie dood te schieten wegens schade aan gras. De dierenrechtenorganisaties Fauna4Life en Animal Rights hebben samen bezwaar aangetekend. Niet alleen is de knobbelzwaan een beschermde inheemse diersoort, maar ook twee andere zwanensoorten, de kleine en wilde zwaan, worden door het afschot onnodig in gevaar gebracht. Eerder procedeerden de organisaties ook al tegen het afschot van zwanen in Friesland. Daar werd het afschot door de rechter eerst tijdelijk verboden en later draaide de provincie haar besluit terug.
De organisaties: “Het afschot begint op 1 december. Wij zullen ook nu weer de rechter verzoeken het afschot te schorsen. De afgelopen drie jaren zijn er in Utrecht maar liefst 2.251 knobbelzwanen gedood.[1] Als er niemand bezwaar aantekent, worden duizenden dieren veroordeeld tot de kogel.”
Kleine, wilde en knobbelzwanen
Knobbelzwanen leven en broeden in Nederland. Daarnaast komen ze hier ook overwinteren. Kleine en wilde zwanen komen vooral in de winter naar Nederland. In de wintermaanden kunnen de drie zwanensoorten in grote gemende groepen voorkomen. Vooral jonge exemplaren lijken op elkaar en zijn dan ook lastig te onderscheiden.
De wereldpopulatie van de kleine zwaan wordt geschat op hooguit 15.000 individuen. In zachte winters komt maar liefst 60% van de populatie hier overwinteren. Nederland heeft dus een grote internationale verantwoordelijkheid voor de instandhouding van deze soort.[2] De aantallen kleine zwanen nemen af en de soort is extreem verstoringsgevoelig. Toch heeft meer dan 22% van de kleine zwanen, ondanks hun strikt beschermde status, hagel in het lichaam.[3]
Jessica Smit van Animal Rights: “Er worden knobbelzwanen afgeschoten, en daarbij wordt geen enkele rekening gehouden met andere zwanensoorten. Illegale verwonding en afschot zijn een reëel gevaar. Dit moet te allen tijde worden voorkomen.”
Belangrijke schade?
Knobbelzwanen mogen van de provincie jaarlijks vanaf 1 december tot 15 juni worden afgeschoten. Het besluit geldt tot en met 2025. Zo’n toestemming kan alleen worden verleend ter voorkoming van belangrijke schade. De provincie heeft deze ontheffing verleend, omdat er zogezegd in de hele provincie sprake zou zijn van schade aan gras. De rechter heeft al eerder geoordeeld dat uit het feit dat zowel knobbelzwanen als schadegevoelige gewassen in een provincie voorkomen, niet automatisch de conclusie kan worden getrokken dat belangrijke schade zich ook overal voordoet.
Pauline de Jong van Fauna4Life: “Er moet per geval, bijvoorbeeld per bedrijf of hectare, worden aangetoond dat er sprake is van belangrijke schade én dat preventieve maatregelen niet effectief zijn. De provincie geeft in dit geval toestemming tot afschot, voordat er überhaupt preventieve maatregelen zijn ingezet. Dat mag niet.”
Onnodig lijden
Knobbelzwanen zijn grote dieren die bijna nooit in één keer dood worden geschoten. Iedereen kent wellicht de beelden van half aangeschoten zwanen in Zuid-Holland die een vreselijke doodsstrijd doormaken. Keer op keer verlenen provinciebesturen ontheffingen die het doden van wilde dieren mogelijk maken. In plaats van het geweer te zien als enige en ultieme oplossing bij conflicten tussen mensen en dieren, zou veel meer moeten worden ingezet op alternatieve middelen om de dieren te verjagen of gewassen onbereikbaar te maken.
[1] Jaarverslagen Faunabeheereenheid Utrecht, (2017, 2018 en 2019).
[2] Sovon Vogelonderzoek en Deltares, (2016). “De ecologische haalbaarheid van Natura 2000 instandhoudingsdoelen.” Pag. 45-48.
[3] Newth et al., (2011). “Incidence of embedded shotgun pellets in Bewick’s swans Cygnus columbianes bewickii and whooper swans Cygnus wintering in the UK.” Published: Biological Conservation, 2011.
8 oktober 2020