Vijand van de meeuw is niet de vos, het is het Havenbedrijf!

‘Havenbedrijf Rotterdam verklaart de oorlog aan de vos die te veel slachtpartijen aanricht’ kopt rijnmond.nl op 27 maart. Het bedrijf heeft ontheffing aangevraagd om behalve overdag, ook ’s nachts op het dier te mogen jagen. Opmerkelijk, want het bedrijf vernielt zélf jaarlijks duizenden  meeuwennesten. Al bijna 20 jaar lang doet het Havenbedrijf er alles aan om het de kleine mantelmeeuw zo moeilijk mogelijk te maken om zich in het gebied voort te planten. De plotselinge liefdesverklaring van beheerder Jan Putters aan de meeuw lijkt dan ook meer ingegeven te zijn door vossenhaat dan door meeuwenbescherming.

Vanaf 2005 heeft het Havenbedrijf er werkelijk alles aan gedaan om de kleine mantelmeeuw uit ‘zijn’ gebied weg te pesten. Het bedrijf heeft in de tussenliggende periode vele duizenden nesten (laten) vernielen en verwijderen onder het mom van veiligheid en volksgezondheid. Alleen al in de periode 2015-2020 zijn er volgens het ‘Faunabeheerplan meeuwen’ bijna 30.000 nesten van de kleine mantelmeeuw weggehaald (plus bijna 6500 zilvermeeuwnesten). Het was 10 jaar geleden zelfs het doel om het aantal broedparen in het Deltagebied met maar liefst 85%(!) te laten krimpen. Er mochten in het hele gebied slechts 6000 broedparen overblijven.

Jachtpropaganda
Wie uit de woorden van Putters dacht op te maken dat de kleine mantelmeeuw nu opeens wel welkom is in de haven moet misschien even kijken naar de op 24 maart 2022 afgegeven beschikking van de Omgevingsdienst Haaglanden. Deze geeft tot en met eind januari 2028(!) toestemming voor het vangen en doden van meeuwen met behulp van roofvogels, het rapen van eieren en het verplaatsen van nesten in de havengebieden. De vijand van de meeuw is niet de vos, het is het Havenbedrijf! We moeten de uitspraken van Putters over de vos dan ook kwalificeren als jachtpropaganda. Hij schetst een schrikbeeld: ‘Er blijft geen meeuw meer over!’, benoemt een vijand (de vos), maakt er een valse tegenstelling: óf vos óf mantelmeeuw en draagt een schijnbaar logische oplossing aan: dood aan de vos! Ook de argumentatie die Putters geeft in meerdere artikelen op rijnmond.nl rammelt aan alle kanten.

Kloppen de cijfers?
Volgens Putters dalen de aantallen gigantisch, ‘en niet alleen bij de kleine mantelmeeuw. Ook de zilvermeeuw en de stormmeeuw staan onder druk’. ‘In 2008 hadden we nog 30 duizend paartjes. Vorig jaar telden we nog maar 16 duizend koppels en nu komen we uit op slechts 14 duizend paartjes.’ Dat de meeuwen allemaal zijn ‘weggesnackt door de vos’, zoals Putters beweert, is dus kolder. Ondanks alle pogingen van het Havenbedrijf om de meeuwen te verdrijven zag filmregisseur Willem Berents voor de film ‘De wilde haven van Rijnmond’ zelfs een ‘strook die tjokvol broedende mantelmeeuwen zat’.

Dat er ooit meer meeuwen waren, kan vele oorzaken hebben (het de vogels zo moeilijk mogelijk maken om te nestelen lijkt ons een goede kanshebber), maar predatie kan niet de hoofdoorzaak zijn. Dat weten we uit wetenschappelijk onderzoek. Daarbij is de eerste vos pas drie jaar geleden gespot! En als het Havenbedrijf dan opeens echt heel veel van de kleine mantelmeeuw is gaan houden en haar geen haarbreed in de weg wil leggen, dan weet Putters al hoe dat moet: ‘De meeuwen blijken achter de hekken van de containerterminal te zitten, een paar honderd meter verderop. “Daar zijn ze veilig, tussen de containers en de automatische kranen van ECT. Door de hoge hekken kan de vos niet bij ze komen.”‘ Preventie dus.

Vossen doden lost niets op
Vossen doodmaken, waar Putters zo enthousiast over is (en wat nu al gebeurt), is bewezen niet effectief. De vos is een territoriaal dier. Er kunnen dus nooit meer vossen in een gebied leven dan er territoria beschikbaar zijn. Ga je schieten, dan zullen de vrijgekomen territoria binnen korte tijd bezet worden door nieuwe vossen. Ook de suggestie die Putters wekt dat vossen er maar op los paren, is onjuist. Dat zou hij kunnen weten als hij zich zou verdiepen in de biologie van de vos. Een territorium kan namelijk maar één dominant paartje huisvesten, eventueel aangevuld met andere wijfjes. Die laatste krijgen zelf geen jongen. Het aantal gedode vossen zegt dus niets over het aantal aanwezige vossen, laat staan over het aantal voortplantingen. Afschot is niet alleen wreed, het is ook dweilen met de kraan open.

Vossenhaat
Het lijkt hier vooral te gaan om een gevalletje vossenhaat. Dat Putters een hekel aan vossen heeft, lezen we terug in een artikel op rijnmond.nl uit 2022: ‘Hij is duidelijk gefrustreerd over het niet mogen afschieten of vangen van de vos. “Als ze ‘s nachts hun holen uit komen, lachen ze ons in ons gezicht uit en trekken vrolijk de haven in.”’ Daarom wil hij nu ook toestemming voor nachtelijke vossenjacht. Wie ‘ons’ is laat zich raden. Wellicht dat zijn uitspraken zijn ingegeven door vossen- en konijnenjagers in het gebied. Of moeten we hieruit opmaken dat Putters zelf ook jaagt? Wij moeten ernaar raden, want daar heeft rijnmond.nl hem niet op doorgevraagd…

Verleen ontheffing niet!
Kortom: zelfs als zou het waar zou zijn dat vossen opeens een voorkeur hebben ontwikkeld voor het eten van jonge kleine mantelmeeuwen (waar ons geen onderzoek naar bekend is), zou dat ook kunnen komen doordat menselijke jagers in datzelfde gebied jaarlijks duizenden konijnen doden! Konijnen, die tot het standaardmenu van de vos behoren… Tot slot, schrijft de wet voor dat er alleen ontheffing kan worden verleend met de juiste onderbouwing. Die deugdelijke onderbouwing ontbreekt hier volledig. Wij vinden dan ook dat de provincie de gevraagde ontheffing niet moet verlenen. Daarbij speelt de vos een cruciale rol in een ecosysteem. Als biodiversiteit het Havenbedrijf en Jan Putters werkelijk aan het hart zou gaan, zouden ze de vos met open armen ontvangen.

Bronnen:

Havenbedrijf Rotterdam verklaart de oorlog aan de vos die te veel slachtpartijen aanricht, Rijnmond.nl, 27 maart 2023, https://www.rijnmond.nl/nieuws/1632943/havenbedrijf-rotterdam-verklaart-de-oorlog-aan-de-vos-die-te-veel-slachtpartijen-aanricht

Help! De vos vreet de Rotterdamse haven leeg: blijft er nog een meeuw over?, Rijnmond.nl, 25 juni 2022, https://www.rijnmond.nl/nieuws/1516894/help-de-vos-vreet-de-rotterdamse-haven-leeg-blijft-er-nog-een-meeuw-over

De wilde haven van Rotterdam (geen datum), www.ivn.nl/leren-over-de-natuur/de-wilde-haven-van-rotterdam/

Faunabeheerplan meeuwen Havengebieden van Rotterdam, Dordrecht en Alblasserdam 2022 t/m 2027, www.fbezh.nl/wp-content/uploads/2022/02/20220126-Faunabeheerplan-meeuwen-2022-2027.pdf

Faunabeheerplan jachtsoorten Zuid-Holland 2017 – 2023, https://www.fbezh.nl/wp-content/uploads/2020/01/Jachtsoorten-Faunabeheerplan-Zuid-Holland-2017-2023.pdf

7 april 2023