Vandaag, 29 november, boog de rechtbank Lelystad zich opnieuw over een verzoek van onder andere Fauna4Life en Dierbaar Flevoland om het schieten van edelherten in de Oostvaardersplassen te schorsen. Begin november ging het over de opdracht die de provincie Flevoland aan Staatsbosbeheer heeft verleend om het aantal edelherten tot 490 dieren terug te dringen, waardoor er ruim 1800 zouden moeten worden doodgeschoten. In die zaak heeft de rechter uitgesproken dat de provincie deze opdracht mocht verlenen. Vandaag ging het over de ontheffing die daarvoor is verleend in het kader van de Wet natuurbescherming. De rechter doet uiterlijk over twee weken uitspraak. Tot die tijd mogen de dieren niet worden geschoten.

Over de situatie in de Oostvaardersplassen verschijnen regelmatig in de pers en op sociale media allerlei berichten, waarin een volstrekt onjuist beeld naar voren komt. Wij willen hierbij graag een aantal misverstanden wegnemen.

Misverstand 1: de hoge begrazingsdruk heeft een negatieve invloed op de instandhoudingsdoelstellingen van de broedvogels.
De Oostvaardersplassen bestaan uit een moerasdeel en een grazig deel. Het moerasdeel is van belang voor een groot aantal broedvogels. Het grazige deel is voor diverse vogels van belang om te foerageren. Door de provincie wordt gesteld dat de grote grazers in dit gebied de oorzaak zijn van de achteruitgang de broedvogels in het moerasdeel. Dat is niet juist. De oorzaak daarvan is het gebrek aan dynamiek in het waterpeil.
Het is juist andersom. Dankzij de intensieve begrazing van het grazige deel, wordt dit geschikt gehouden voor onder andere grauwe ganzen. Met name de ruiende grauwe ganzen zijn van groot belang voor de instandhouding van het moerasdeel, aangezien zij het moeras door hun begrazing van riet geschikt houden voor de verschillende broedvogels.

Misverstand 2: Er is een kale vlakte ontstaan.
Door de provincie wordt gesteld dat als gevolg van de intensieve begrazing door de edelherten, paarden en runderen de bomen en struiken zijn verdwenen. Het is echter altijd de bedoeling geweest om grasland toe te voegen aan het moerasgebied en dit vervolgens te behouden.

Misverstand 3: De biodiversiteit heeft te lijden onder de begrazingsdruk.
Volgens de provincie zou de biodiversiteit in het grazige gedeelte zijn afgenomen, vanwege het verdwijnen van struiken en bomen. Dit is geenszins het geval. Hooguit wordt het gebied voor sommige mensen als minder aantrekkelijk ervaren. Dat is een kwestie van smaak of voorkeur.

Misverstand 4. De draagkracht van het gebied wordt overschreden.
Volgens de provincie zijn er te veel edelherten. Sinds ongeveer 2010 hebben de grote grazers in de Oostvaardersplassen de draagkracht van het gebied bereikt. Dat blijkt uit het feit dat sinds dat jaar de aantallen grote grazers fluctueren rond een maximum van ongeveer 4400 dieren, waarvan 3100 edelherten. Dat betekent ook dat er door bijzondere omstandigheden extremen kunnen voorkomen die de natuur in daaropvolgende jaren zelf corrigeert. In dit geval volgde na een reeks gunstige jaren met zachte winters en relatief veel grazers, afgelopen jaar een ongunstige winter met een lange koude periode waardoor relatief veel grote grazers zijn doodgegaan.

Vermindering aantal herten heeft grote negatieve gevolgen
Als hoofddoelstelling van dit gebied is vastgelegd dat is gekozen voor een zo natuurlijk mogelijk beheer ofwel voor het zo min mogelijk ingrijpen waardoor natuurlijke ecologische processen maximaal de ruimte krijgen. De provincie heeft besloten om dit beleid los te laten en over te gaan tot een jachtbeleid wat betreft de grote grazers. Dat betekent dat de mens voortaan gaat bepalen hoeveel van deze dieren in dit gebied mogen voorkomen en om dat aantal te bereiken zullen er jaarlijks grote aantallen gezonde edelherten moeten worden doodgeschoten.
Dat betekent niet alleen een drama voor de edelherten zelf. Dit zal tevens negatieve effecten hebben op de grote aantallen vogels die in dit gebied broeden en/of foerageren. Door de vermindering van de begrazingsdruk zal het grazige deel zeer snel gaan verruigen. Hierdoor verliezen duizenden ganzen, eenden en weidevogels hun foerageergebied. En dat betekent ook dat de ruiende ganzen het moerasdeel niet meer open zullen houden, waardoor de nu aanwezige moerasvogels hun broedgebied zullen verliezen.
Kortom, de politieke beslissing om het beleid te veranderen, zal zeer grote, negatieve consequenties hebben voor dit hele gebied. Wij hopen dat wij de rechter daar vandaag van hebben kunnen overtuigen.

Foto: Arno Jan Boere

29 november 2018